Topuk dikeni “kalkaneal spurs”, “ayak spursları” veya “osteofitler” olarak da bilinen topuk dikenleri, topuk kemiğine (kalkaneus) bağlı küçük kalsiyum birikintileridir.

Topuk dikeni, belirlemeden birkaç ay veya hem de yıllar süresince büyüyebilir, idrak edemez. Bununla beraber sivri uçlu, çengelli topuk dikeni büyüdükçe, topuğun yumuşak, yağlı dokusunu yok etmeye başlar. Bu vaziyette attığınız her adımda acı ve batma hissi duyarsınız.

Gündelik hayatta ilerlediğinde hemen hemen, sizi yürütemeyecek kıvama elen topuk dikeni nasıl anlaşılır, topuk dikenine ne iyi gelir, topuk dikeni rehabilitasyonu nelerdir suallerini sizler için izah edeceğiz.

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Hakan Özsoy, topuk-diken ve rehabilitasyon metotları ile ilgili bilgi verdi. Sık sık deformite olan kişilerde görülen, kilolu kişilerde görülen, uzun müddet zor arazi ve çıplak ayakla yürümek için kullanılan topuk dikeni, rehabilitasyon edilmezse günlük hayatı ehemmiyetli ölçüde etkilemektedir. Ayak tabanlarında taş veya çivi olduğu hissini veren bu rahatsızlıkta erken tanı ve rehabilitasyonla yakıntılar tamamiyle ortadan kaldırılabilir. Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Hakan Özsoy, topuk-diken ve tedavi yolları hakkında bilgi verdi.

Topuk dikeni nasıl anlaşılır?

Günün ilk adımları acı veriyorsa dikkat edin! Topuk dikeni, ayak tabanlarındaki bir zarın topuğa yapıştığı alanın bir neticesi olarak ortaya çıkar. Kişinin yürümesi gerektiğinden, daimi tekrarlanan güç, topuk bölgesinde ağrılara kapı aralar. İlk ve en ehemmiyetli semptom, topuk ağrısıdır. Hastalar, ilk birkaç saat içinde yataktan çıktıktan sonraki ilk birkaç adımda şiddetli ağrı hissederler. Sanki ağrıya bastığında topuğun altında bir çivi gibidir. Günlük hayatta yürürken, ağrı ağır ağır azalır. Topuk dikeninin anor belirtisi, uzun yürüyüşlerin nihayetinde büyüyen bir ağrının ortaya çıkmasıdır ve istirahat halindeyken dahi devam eder. Evde kullanılan yumuşak tabanlı terlikler topuk dikeni tanısında çok ehemmiyetlidir. Tanı hastanın hikayesine ve hastanın muayenehane vaziyetine dayanır. Topuk dikeni teşhisi vaziyetinde, hastaya öncelikle ağrı yaratan aktivitelerden kaçınılması önerilir.

Topuk dikeni olan hastalar; Evde çıplak ayakla yürümemeli, yumuşak tabanlı terlik kullanmalı ve olasıysa sert tabanlı ayakkabılar yerine spor ayakkabı seçenek etmeliler.

Topuk dikenine ne iyi gelir?

Topuk dikenine ne iyi gelir sualinin yanıtı aslında oldukça kolaydır. Günlük hayatta yapacağınız bazı farklıklar, topuk dikeni rehabilitasyon müddetince ağrılarınızı ve yakıntılarınızı azaltmanıza yardımcı olacaktır.

İşte topuk dikenine ne iyi gelir sualinin yanıtları…

Ayrı olarak tedbirlerin yanı sıra silikon topuk desteği de önerilebilir. Masaj ve soğuk uygulama çoğu hasta için iyidir İlk olarak topuk dikenlerinin tedavisinde; Ağrı kesici kremler eşliğinde masaj ve soğuk uygulamalara müracaat edilir.

Masaj uygulaması, ayak parmaklarını çekerek topukta 5 dakika soğuk uyguladıktan sonra ağrı kesici kremlerle yapılmalıdır. Bu uygulama günde 4-5 defa tekrarlanmalıdır. Masaj uygulaması ile yumuşak tabanlı ayakkabıların kullanılması neticeninde çoğu hasta ek tedavi gerektirmeden yakıntılarından kurtulmaktadır. Ancak şu vaziyette unutulmamalıdır; topuk iyileşmesi, bir gün içinde olmayacağı için yavaş yavaş başlayan bir hastalıktır.

Topuktaki ağrı geçmesi 3-4 hafta sürebilir. Enjeksiyon uygulamaları iyileşme sürecini hızlandırır. Masaj ve soğuk uygulamadan yarar görmeyen hastaları tedavi etmek için bir hayli tercih vardır.

En sık uygulanan tedavi yolları, topuk altında enjeksiyonlardır. Enjeksiyondan önce hasta, işlem esnasında ağrıyı önlemek için topuk veya ayak bileği ilaç enjekte edilir. Burada hastanın kendi kanından hazırlanan bir kortizon iğnesi veya PRP enjeksiyonu kullanılır.

PRP, hastanın kendi kanının hazırlanmasını ve iyileşmesini sağlayan bir yoldur. Enjeksiyonların emeli iyileşmeyi hızlandırmak ve iyileşen dokunun topuğunda ağrıyı azaltmaktır. Bu uygulamadan sonra ağrı büyük ölçüde geçer. İlk uygulamadan sonra, devam eden ağrılı hastalarda iğne 10-15 gün sonra tekrar enjekte edilebilir. Çoğu hasta operasyon gerektirmeden iyileşir.

Sıhhat problemi hasebiyle enjeksiyon uygulamasına gidilmeyen veya bu rehabilitasyondan pozitif cevap alamayan hastalara ESWT başka bir deyişle şok dalgası rapy denilen metoda uygulanabilir.

Bu süreçte röntgende görülen topuk dikeninin kırıldığı düşünülmektedir. Gerçekte, topuk bölgesinde ağrıya kapı aralayan iyileşmemiş bir doku, kontrollü bir şekilde yine sindirilerek iyileşme hızını arttırmaktır. Bu tedavide topukta takriben 2000-3000 ses dalgası uygulanarak, bu bölgede kanama başlatılır. Masaj ve enjeksiyon tedavilerinden olumlu yanıt almayan çoğu hasta bu süreçten başarılı sonuçlar ele geçirebilir. Topuk dikeni problemi olan hastaların% 1’inden azında cerrahi gereklidir. Bu hastalığın tedavisinde son seçenek cerrahidir ve çoğu hasta ameliyat gerektirmeden başarılı bir şekilde bitirir.

Topuk dikeni kapı aralar?

Plantar Fasiit

Topuk dikeni gelişimi için en yaygın riziko etmeni Plantar Fasiit hastalığıdır. Bu hastalık çoğunlukla topuk dikeni hastalığı ile karıştırılmaktadır. Ancak plantar fasiit ve topuk dikeni birbirinden değişik iki vaziyettir.

Plantar fasya isimi verilen yapı, topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan düz doku şerididir. Plantar fasya kısaca ayağın tabanındaki adaleleri saran bir bağ doku yapısıdır.
Plantar fasya, ayak tabanı süresince önden arkaya doğru ilerleyerek topuğa yapışır. Ayak kavisini destekleyen bu yapı, bu arada yürümeye yardımcı olur. Plantar fasiit ise en sık görülen ortopedik yakıntılardan biridir.

Sıklıkla topuk dikeni ile karıştırılan plantar fasiit, askerlerde ve sporcularda yaygın olarak görülmektedir.

Aşağıda vermiş olduğumuz riziko etkenleri de topuk dikenine kapı aralayan etkenler olabilir.

• Yaş: Topuk dikeni, ligament elastikiyetinde ortaya çıkan azalma hasebiyle 40 yaş ve üstü fertlerde görülür.

• Yürüyüş problemleri: Düz olmayan bir yürüyüşle ayağın belirli bölgelerinde aşırı baskılar olabilir. Bu zorlanma ilerleyen vakitlerde topuk dikeni gelişimine kapı aralayabilir.

• Fazla kilolu olmak: Ekstra ağırlık taşımak, ayağın kemerine daha fazla gerginlik yaratması nedeniyle topuk dikenine kapı aralayabilir.

• Cinsiyet: Topuk dikeni kadınları erkeklerden daha sık etkilemektedir, zira birçok kadın ayakkabısı erkek ayakkabısından çok daha az destekleyicidir.

• Uygun olmayan ayakkabılar: Daha önceki, yıpranmış ayakkabılar veya uygun olmayan ayakkabılar giymek, topuk dikenlerinin gelişimini hızlandıran zorlanmalara ve yaralanmalara sebep olabilir.

• Uzun müddet ayakta durma: Uzun müddet ayakta durma veyahut ağır nesnelerin düzenli olarak kaldırılması, ayağın kemerine ehemmiyetli ölçüde zorlanmasına kapı aralar.

Topuk dikeni tedavisi nasıl olur?

Topuk dikeninin kapı araladığı topuk ağrısından muzdaripseniz size iyi haberlerimiz var: topuk dikeninin yüzde 90’ından fazlası, cerrahi veya tıbbi müdahaleler olmadan başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.

Topuklarda, bilhassa ilk birkaç adımda, ağrı, rahatsızlık ve topukta keskin bir dokunuş hissi ile görünür hale gelir gelmez topuk dikenini tedavi etmek ehemmiyetlidir.

Daha kısa konservatif tedaviler başlar bu şekilde de daha erken ağrı ve iyileşme olasıdır.

Plantar fasiit tedavisinde kullanılan konservatif hane ilaçlarının birçoğu da topuk dikenlerini çözmek için faydalıdır.

Hasılı bir hayli topuk dikeni olayı plantar fasiitin direk bir neticesi olduğundan ve kısmen de bu hane ilaçlarının topuk kemiğinden baskı alması ve kemeri güçlendirmesi hasebiyle işe yaramaktadır.

Dinlenme: Bilhassa yoğun fiziksel etkinlik, uzun müddet ayakta durma veya ağır nesnelerin kaldırılmasından sonra yeterli dinlenme, plantar fasya ve etraf dokuların, topuk dikenlerinin gelişmesine veya kötüleşmesine sebep olabilecek gerilme ve mikro-yaralanmaları iyileştirmesine müsaade eder.

Buzlama: Özellikle topuk bölgesinde kızarıklık veya irin gördüğünüzde düzenli buzlama tedavisi uygularsanız hasarlı dokuda iyileşmeyi ve ağrıyı hafifletebilirsiniz.

Kalsiyum desteği

Kimi çalışmalar topuğun kalsiyumu nasıl emdiğini etkileyen non-invaziv enzimatik terapi ile topuk dikeni tedavisinde başarılı olmuştur.

Topuk dikenlerinizin kalsiyum emilim problemleri veya kalsiyum eksikliği kapı araladığından şüpheleniyorsanız, bu destekler çok yardımcı olabilir. Aynı şekilde, kemik gücü ve kalsiyum emilimini arttıran magnezyum gibi destekler de bir takım fertlerde topuk dikeni rehabilitasyonuna iyi gelmektedir.